သိဂၤါရေလာ၀ါဒ ( ေခၚ ) လူတို႔က်င့္၀တ္မ်ား

*သားသမီးက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး

ေကၽြးေမြးမပ်က္ ေဆာင္ရြက္စီမံ ေမြခံထိုက္ေစ လွဴမွ်ေ၀၍ ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ ၀တ္ငါးသြယ္ က်င္႔ဖြယ္ သားတို႔တာ ။

(၁) မိဘတို႔ကို လုပ္ေကၽြးၿခင္း ၊
(၂) မိဘတို႔၏အမွဳကိစၥကိုေဆာင္ရြက္ၿခင္း ၊
(၃) မိဘစကားကိုနားေထာင္၍ မိဘတို႔အေမြကိုခံထိုက္ေအာင္ၿပဳလုပ္ၿခင္း ၊
(၄) မိဘတို႔ကြယ္လြန္ေသာအခါ မိဘတို႔အတြက္ ရည္စူး၍ ကုသိုုလ္ၿပဳလုပ္ အမွ်ေပးေ၀ၿခင္း ၊
(၅) မိဘတို႔၏ မ်ိဳးအႏြယ္ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာကိုေစာက္ေရွာက္ရၿခင္း ၊

*မိဘက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
မေကာင္းၿမစ္တား ေကာင္းရာညႊန္လတ္ အတတ္သင္ေစ ေပးေ၀ႏွီးရင္း ထိမ္္းၿမားၿခင္းလ်ွင္ ၀တ္ငါးအင္ ဖခင္မယ္တို႔တာ ။

(၁) မေကာင္းမွဳမ်ားကိုတားၿမစ္ၿခင္း ၊
(၂) ေကာင္းမွဴေကာင္းရာမ်ားကိုညႊန္ၿပရၿခင္း ၊
(၃) အတတ္ပညာ သင္ၾကားေပးရၿခင္း ၊
(၄) ရင္းႏွီးလုပ္ကိုင္စားဖို႕ရန္ေပးရၿခင္း ၊
(၅) လက္ထပ္ထိမ္းၿမားေပးရၿခင္း ၊


*တပည္႔က်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
ညီညာထႀကြ ဆံုးမနာယူ လာမူႀကိဳဆီး ထံနီး , လုပ္ေကၽြး သင္ေတြးအံရြတ္ တပည္႔၀တ္ မခၽြတ္ငါးခုသာ ။

(၁) ဆရာသင္ၾကားဆုံးမသမွ်ကို ေလးစားစြာဂရုတစိုက္ နာခံမွတ္သားရၿခင္း ၊
(၂) ဆရာလာေသာအခါ ညီညာစြာ မတ္တတ္ရပ္လွ်က္ ခရီးဦး ႀကိဳဆိုရၿခင္း ၊
(၃) ဆရာ့ထံပါး ဆည္းကပ္ခစားရၿခင္း ၊
(၄) ဆရာ႔ထံပါး၀ယ္ ၿပဳဖြယ္ကိစၥမ်ားကို ၿပဳလုပ္ေပးရၿခင္း ၊
(၅) ဆရာသင္ေပးေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကို ေလးစားစြာ ေတြးေတာႀကံစည္ သင္အံေလ့က်က္ ႏွဳတ္တက္ရြတ္ဆိုရၿခင္း ၊


*ဆရာက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး

အတတ္လည္းသင္ ပဲ့ၿပင္ဆံုးမ သိပၸမခ်န္ ေဘးရန္ဆီးကာ သင္႔ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔ က်င့္ဖို႔ ၀တ္ငါးၿဖာ ။
(၁) သိသင္႔သမွ် အတတ္ပညာမ်ားကို သင္ၾကားေပးၿခင္း ၊
(၂) ဆံုးမ ၾသ၀ါဒ ေပး၍ၿပဳၿပင္ေပးရၿခင္း ၊
(၃) မိမိတတ္သမွ် အကုန္သင္ေပးရၿခင္း ၊
(၄) တပည္႔မ်ား ေဘးအႏၲရာယ္ မၿဖစ္ေစရန္ ႀကိဳတင္တားဆီးကာကြယ္ေပးရၿခင္း ၊
(၅) မိမိထက္ေက်းဇူးၿပဳနိဳင္မည္႔ ဆရာထံသို႔အပ္ႏွံေပးရၿခင္း ၊


*လင္က်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
မထီမဲ့ကင္း အပ္ႏွင္းဥစၥာ မိစၧာမမွား ၀တ္စားဆင္ယင္ ၿမတ္နိဳးၾကင္ ငါးအင္ လင္က်င္႔ရာ ။

(၁) မိမိမယားအား မထီေလးစားမၿပဳလုပ္ရၿခင္း ၊
(၂) မိမိရွာေဖြရသမွ် ဥစၥာမ်ားကို အပ္ႏွံရၿခင္း ၊
(၃) အၿခာမိန္းမမ်ားႏွင္႔ေဖာက္ၿပားက်ဴလြန္မွဳ မရွိရၿခင္း ၊
(၄) အ၀တ္အစားမ်ားကို ဆင္ယင္ေပးရၿခင္း ၊
(၅) ၿမတ္နိုး ၾကင္နာစြာ ဆက္ဆံရၿခင္း ၊


*မယားက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
အိမ္တြင္းမွဳလုပ္ သိမ္းထုတ္ေသခ်ာ မိစၧာၾကဥ္ေရွာင္ ေလ်ာ္ေအာင္ၿဖန္႔ခ်ိ ပ်င္းရိမမွဳ ၀တ္ငါးဆူ အိမ္သူက်င္႔အပ္စြာ ။

(၁) အိမ္တြင္းမွဳလုပ္ငန္းကိစၥကို အဆင္ေၿပေစရန္စီမံၿပဳလုပ္ရၿခင္း ၊
(၂) မိမိ လင္ေယာက်ၤားအပ္ႏွံလာေသာ ဥစၥာမ်ားကို စနစ္တက် သိမ္းဆည္း ထိန္းသိမ္းထားရၿခင္း ၊
(၃) မိမိေယာက်ာၤးမွ တစ္ပါးေသာေယာက်ာၤးတို႔ႏွင့္ မမွားယြင္းမေဖာက္ၿပန္ရၿခင္း ၊
(၄) မိမိဘက္ေဆြမ်ိဳး လင္ဘက္ေဆြမ်ိဳးတို႕၌ မ်ွမ်ွတတ ေပးကမ္းရၿခင္း ၊
(၅) လုပ္ငန္းကိစၥအ၀၀တို႔႔၌ ပ်င္းရိၿခင္းကင္း၍ ကၽြမ္းက်င္ရၿခင္း ၊


*မိတ္ေဆြက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
ေပးကမ္းခ်ီးၿမွင္႔ ကိုယ္ႏွင္႔ယွဥ္ထား စီးပြားေဆာင္ရြက္ ႏွဳတ္မြက္ခ်ိဳသာ သစၥာမွန္ေစ ၀တ္ငါးေထြ က်င္႔ေလ မိတ္သဟာ ။

(၁) မိမိတတ္ႏုိင္သေလာက ္ေပးကမ္းခ်ီးၿမွင္႔ၿခင္း ၊
(၂) ကိုယ္ေအာက္သို႔ မႏွိမ္ခ်မူ၍ ကိုယ္ႏွင္႔တန္းတူထားကာ ဆက္ဆံၿခင္း ၊
(၃) ႏွစ္ဦးႏွစ္၀ ႀကီးပြားရန္ အတြက္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ၿခင္း ၊
(၄) ေၿပာဆိုဆက္ဆံရာ၌ စကားအရာေၿပၿပစ္ခ်ိဳသာစြာ ေၿပာရၿခင္း ၊
(၅) စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ရာတြင္ သစၥာေဖာက္ဖ်က္မွဳ မရွိဘဲ မွန္ကန္တိက်ၿခင္း ၊


*ေက်းဇူးခံမိတ္ေဆြက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
ေမ႔ေလ်ာ့ေစာင့္လာ ဥစၥာေစာင့္ေရွာက္ ေဘးေရာက္ကိုးကြယ္ ေဘးတြယ္မပစ္ သားၿမစ္စဥ္ဆက္ မပ်က္ခ်ီးပင့္ ၀တ္ငါးဆင့္ ၿပဳက်င့္ မိတ္ေဆြမ်ား ။

(၁) ေမ႔ေလ်ာ႔ေနေသာ ဥစၥာမ်ားကို ေစာင္႔ေရွာက္ရၿခင္း ၊
(၂) တစ္ဘက္မိတ္ေဆြ၏ ဥစၥာမ်ားကို ေစာင္႔ေရွာက္ေပးရၿခင္း ၊
(၃) မိမိမိတ္ေဆြ ေဘးဒုကၡေရာက္ေသာအခါ အားကိုးရာၿဖစ္ရၿခင္း ၊
(၄) ေဘးဒုကၡေရာက္ေသာအခါ ပစ္ပယ္စြန္႔ခြာ၍ မသြားရၿခင္း ၊
(၅) သားစဥ္ေၿမးဆက္ အဆက္ဆက္ မိတ္၀တ္မပ်က္ဘဲ ေပးကမ္းခ်ီးၿမွင္႕ရၿခင္း ၊


*အလုပ္ရွင္က်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
၀စြာ ေကၽြးေမြး ၿပဳေရးစီရင္ နာလ်ွင္ကုေစ ငွေ၀ရသာ အခါကိုလြတ္ အရွင္၀တ္ မခၽြတ္ ငါးခုသာ ။

(၁) မိမိအလုပ္သမားကို ၀လင္းစြာေကၽြးေမြးရၿခင္း ၊
(၂) သူတို႕လုပ္နိဳင္ေသာ အလုပ္ကိုသာ လုပ္ေစၿပီး သင္႕ေလွ်ာ္ေသာအခ်ိန္၌ ခိုင္းေစရၿခင္း ၊
(၃) မက်န္းမမာေသာခါ၌ ေရာဂါေပ်ာက္ေအာင္ ကုသေပးရၿခင္း ၊
(၅) ဥပုသ္ေန႔ ပြဲေတာ္ေန႔ အလုပ္ပိတ္ရက္ စေသာအခါတို႔၌ အခိုင္းအေစ စာရင္းငွား ကၽြဲႏြားတို႔ကို မခိုင္းေစဘဲ အနားေပးရၿခင္း အခြင္႔လြတ္ရၿခင္း ၊


*အလုပ္သမားက်င္႔၀တ္ ( ၅ ) ပါး
အိပ္ေသာ္ေနာက္က် ထေသာ္ကားေရွ႕ ေပးမွယူအပ္ ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္ ေက်းဇူးၿမြက္ ငါးခ်က္ ကၽြန္က်င္႔ရာ။

(၁) ေနာက္က်မွ အိပ္ရၿခင္း ၊
(၂) အိပ္ရာမွ ေစာေစာထရၿခင္း ၊
(၃) မိမိအရွင္ေပးကမ္းမွသာ ယူရၿခင္း ၊
(၄) မိမိအရွင္၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို မခိုမကပ္ဘဲ ေစတနာေရွ႕ထား၍ ေစ႕ေစ႕စပ္စပ္ ေဆာင္ရြက္ရၿခင္း ၊
(၅) မိမိအရွင္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကိုသာ ေၿပာဆိုရၿခင္း ၊


*ဒါယကာက်င္႕၀တ္ ( ၅ ) ပါး
ေမတၱာစိတ္သက္ ေဆာင္ရြက္ခ်စ္ခင္ ခင္မင္ႏွဳတ္ခ်ိဳ လိုလ်ွင္ဖိတ္ထား တတ္အားလွဴေစ ၀တ္ငါးေထြ ၿပဳေလ ဒါယကာ ။

(၁) ရဟန္းသံဃာတို႕အေပၚ၌ ေမတၱာစိတ္ ေရွ႕ထားရၿခင္း ၊
(၂) ရဟန္းသံဃာေတာ္တို႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္စရာမ်ားကို ခ်စ္ခင္ေလးစား ေစတနာထား၍ ေဆာင္ရြက္ရၿခင္း၊
(၃) ခင္ခင္မင္မင္ ေလးေလးစားစား ႏွဳတ္ခ်ိဳၾကည္သာစြာ ေၿပာဆိုရၿခင္း ၊
(၄) အလိုရွိေသာအရာမ်ားကို ေတာင္းပါဟုဖိတ္ထားရၿခင္း ၊
(၅) တတ္နိဳင္သမ်ွ လွဴဒါန္းရၿခင္း ၊


*ရဟန္းက်င္႔၀တ္ ( ၆ ) ပါး
မေကာင္းၿမစ္တား ေကာင္းရာညႊန္လစ္ အသစ္ေဟာက်ဴး နာဖူးထပ္မံ နတ္ထံတင္ရာ ေမတၱာလည္းၿပဳ ရဟန္းမွဳ ေၿခာက္ခုလြန္ေသခ်ာ ။

(၁) မေကာင္းမွဴမၿပဳလုပ္ရန္ တားၿမစ္ေဟာၿပရၿခင္း ၊
(၂) ေကာင္းမွဳကုသိုလ္ ၿပဳလုပ္ရန္ အတြက္ညႊန္ၿပေဟာၿပရၿခင္း ၊
(၃) ထူးၿခားေသာ တရားအသစ္မ်ားကို ေဟာၾကားရၿခင္း ။
(၄) နာဖူးေသာတရားမ်ားကို ထပ္မံ၍ ေဟာၾကားရၿခင္း ၊
(၅) ဒကာ ဒကာမတို႔အားေစတနာ ေမတၱာ ထား၍ဆံုးမေဟာၾကားရၿခင္း ၊


*နာယကက်င္႔၀တ္ ( ၆ ) ပါး
ထႀကြ နိဳးၾကား သနား သည္းခံ ေ၀ဖန္ ၾကည္႔မွဳ ဤေၿခာက္ခု ႀကီးသူက်င္႔ရာတရားတည္း ။

(၁) သူမ်ားထက္ လံု႔လရွိရၿခင္း ၊
(၂) သူမ်ားကိုမိမိက ေရွ႕ေဆာင္ၿပဳနိဳင္ေအာင္ နိဳးၾကားတတ္ႀကြၿခင္း ၊
(၃) မိမိလက္ေအာက္ငယ္သားမ်ားကို သနားၾကင္နာၿခင္း ၊
(၄) သည္းခံ ခြင္႔လြတ္တတ္ၿခင္း ၊
(၅) အရာရာကို ခ်င္႔ခ်ိန္ေ၀ဖန္ ေထာက္ဆ၍ၿပဳလုပ္ရၿခင္း ၊
(၆) အရာရာမွာ ဥာဏ္ပညာၿဖင္႔ ဆင္ၿခင္ၾကည္႕ရွဳၿခင္း ၊

source : အရူးလြယ္အိတ္